Riesling Heiligenstein Erste Lage 2021, Weingut Jurtschitsch

De Erste Lage (Premier Cru) Heiligenstein is één van de meest iconische Riesling terroirs in Oostenrijk. Deze unieke terrassenwijngaard ligt in het kleine dorpje Zöbing in de Kamptal regio.  Een zuidelijke, steile helling met een unieke rode zandsteenbodem die de warmte vastspijkert.  In de 13de eeuw noemde men deze plaats ‘Hellenstein’ of hel-steen omwille van de intense hitte overdag als je in die wijngaarden moest werken.  Een beetje zoals de (Assmanshäuser) Höllenberg in de Duitse Rheingau waar Pinot Noir altijd volrijp werd, zelfs in de tijd van de echt koude jaren. Of de Valtellina Inferno met zijn steile zuidelijke terrassen.  De naam Hellenstein veranderde rond 1500 uiteindelijk in de vromere Heiligenstein.  Van de hel naar de hemel dus !  In elk geval is de Heiligenstein terroir een paradijs voor de Riesling druif.

Een warme plek dus maar door de hoogte (250-350 meter) ook niet excessief heet.  In de Kamptal streek geniet men vaak van prachtige nazomers waardoor de druiven rustig kunnen rijpen tot ze in oktober of zelfs begin november geplukt worden.  Het geheim van de Heiligenstein schuilt echter in de bodem.  De rode kleur van de zandsteen komt door de aanwezigheid van ijzeroxiden (hematiet). Lokaal spreekt men van ‘Zöbinger Perm’.  Het Perm is de geologische periode (van ongeveer 300 tot 250 miljoen geleden) die start met een ijstijd maar eindigt met bloedhete temperaturen. Er was toen één supercontinent : Pangea.  De rode zandsteen ontstond rond 270 miljoen jaar geleden uit woestijnzand.  Op het einde van het Perm gebeurt iets catastrofaals waar men nog niet helemaal uit is : een meteoriet misschien, maar vermoedelijk eerder zware vulkaanuitbarstingen in Siberië waardoor hoge concentraties van de broeikasgassen methaan en stikstof de aarde op korte tijd zo verhitten dat 95% van alle zeedieren en 70% van alle gewervelden uitstierven.  De Perm (of Perm-Trias) massa extinctie was gelukkig voor ons niet het einde van de wereld.  Pas nadien komen de dinosaurussen en al de rest.  Een sprankeltje hoop voor de verre toekomst ?

In Duitsland noemt men dit rode gesteente ‘Rotliegend(es)’.  Men verwart dat vaak met roodachtige leisteen maar het is eigenlijk een zandsteen.  Eén van de beste Duitse Rieslings uit de Pfalz, de Kastanienbusch van Rebholz, komt ook van een ‘Rotliegendes’ terroir.  Het is in de Pfalz een zeldzaam gesteente. In de Mosel vind je het enkel in de Urziger Würzgarten (de rode bodems van bvb de Erdener Prälat en Erdener Treppchen zijn rode leisteen).  Maar de bekendste Duitse streek met overwegend ‘Rotliegendes’ vind je in Rheinhessen :  de befaamde ‘Roter Hang’ met topwijngaarden zoals Rothenberg, Hipping, Pettenthal,…   Eén van de bekendste Rothenberg wijnmakers is Johannes Hasselbach van Weingut Gunderloch en zijn zus Stefanie is getrouwd met, jawel, Alwin Jurtschitsch. Toeval bestaat niet zeker ?  Samen met haar man maakt ze nu een topexpressie van Heiligenstein, die andere grote ‘Rotliegendes’ terroir (in Oostenrijk dan wel).

Alwin en Stefanie kiezen resoluut voor een extreem uitgepuurde stijl van wijn.  Biologische cultuur, wilde gisten, een zo natuurlijk mogelijk wijnmaakproces (enkel een tikkeltje sulfiet bij de botteling), veroudering op grote neutrale vaten in hun 700 jaar oude kelder.  Géén maquillage. Puur natuur maar kraakhelder.  Beendroog maar enorm smakelijk.  Perfect rijp (13% vol) : niet teveel maar ook niet te weinig.  De slanke, minimalistische stijl van Jurtschitsch in combinatie met een sublieme terroir en een groot jaar 2021 (in Oostenrijk) zorgt voor een zinderende, knisperende, tintelende mineraliteit. Een bijna elektrische spanning maar onderhuids zit het warme zonlicht gevangen in rode zandsteen.  Veelzijdig en schitterend : een briljante Riesling !