Vin Jaune 2009 Côtes du Jura, Domaine Pignier

In het prachtige naslagwerk ‘Wine Grapes’ van José Vouillamoz, Jancis Robinson en Julia Harding staat een ‘Pinot pedigree diagram’ waarop je de afstamming kan traceren van veel bekende druivensoorten. Zo zie je onmiddellijk drie belangrijke druivensoorten (Pinot, Gouais Blanc en Savagnin) tot wiens nageslacht de beste druiven ter wereld behoren. De onbekende Gouais Blanc (enkel nog een beetje in Zwitserland te vinden) wordt als vader van minstens 81 druiven wel eens de ‘Casanova der druiven’ genoemd. De bekendste liefdeskinderen van Gouais en Pinot zijn Chardonnay en Gamay. Via relaties met een aantal andere druivensoorten kunnen waarschijnlijk ook Riesling, Furmint en Blaufränkisch de Gouais papa noemen. Maar onderschat ook de Savagnin niet ! Vader/moeder van Sauvignon Blanc, Chenin, Silvaner, Grüner Veltliner, Petit Manseng,… Grootvader van o.a. Cabernet Sauvignon (kind van Cabernet Franc en Sauvignon Blanc). De Savagnin of Traminer komt in drie varianten. De klassieke Savagnin Blanc die we kennen uit de Jura, een Savagnin Rose (roze schil) die in de Elzas voor de zeldzame Klevener de Heiligenstein zorgt en een aromatische variant van de Savagnin Rose : de Gewürztraminer.

Je kunt van Savagnin mooie ‘klassieke’ witte wijnen maken maar er gebeurt iets magisch met de Savagnin in de Jura streek als je de vaten niet bijvult (ouillage) en er op natuurlijke wijze een sluier van gistcellen bovenop de wijn komt te liggen. Deze sluier van gistcellen kennen we van de Sherry streek en noemt daar de ‘flor’. Die ‘voile de levures’ beschermt de wijn tegen oxydatie en verrijkt de wijn met zogenaamde ‘acetaldehydes’ die een ongekende aromatische rijkdom geven van groene noten, curry, morieljes,… We noemen dit een biologische veroudering en géén oxydatieve veroudering (de actieve gistlaag eet alle restjes zuurstof op en de wijn blijft bleek van kleur). Het wonderlijke maar heel aparte geur en smaakpatroon van deze ‘gesluierde’ Savagnin wijnen vraagt wat gewenning. Niet iedereen lust dit. Wie wel openstaat voor deze stijl weet dat het tot de meest indringende en complexe wijnen ter wereld behoort.

Het archetype van de stijl is de Vin Jaune. Minimum 6 jaar en drie maand rijpt de Savagnin onder ‘voile’ zonder dat men ooit de wijn aanraakt (geen soutirage of ouillage). Dan gaat de wijn in unieke Clavelin flesjes met een inhoud van 62 cl (volgens de overlevering het volume dat nog overblijft van één liter wijn na meer dan 6 jaar). Als er één droge witte wijn bijna onsterfelijk kan genoemd worden dan is het wel Vin Jaune. Er komt gewoon geen sleet op, zelfs na 50 jaar niet !

De familie Pignier maakt fabuleuze Vin Jaune van hun biodynamische wijngaarden. Van de vaten die initieel opzij gezet worden voor Vin Jaune zal uiteindelijk maar één vat op de drie de volle termijn van ongeveer 7 jaar uitdoen. De andere vaten worden na een jaar of drie onder ‘voile’ gebotteld als Savagnin en die mag je al gerust een mini Vin Jaune noemen. Bij Pignier zoekt men naast concentratie vooral finesse. In het warme jaar 2009 spreekt de onderliggende wijn iets meer en het ‘Jaune’ smaakregister is aanwezig maar niet dominant. Een unieke gelegenheid dus om kennis te maken met het magische Vin Jaune universum. Onmiskenbaar één van de grootste witte wijnen van Frankrijk die je minstens éénmaal in je leven moet geproefd hebben. “A wine to try before you die”. De wijn zelf zal ons allemaal overleven.